Các trường hợp sử dụng BIM (BIM Uses)

/Bài viết

    Chọn đúng "BIM Uses" – Chìa khóa thành công trong mỗi dự án

    Hồi tụi tui lần đầu triển khai BIM cho một dự án, có một câu hỏi khiến cả nhóm phải họp đi họp lại nhiều lần: “Chúng ta thực sự cần BIM để làm gì?”.

    Nghe có vẻ đơn giản, nhưng chính việc xác định các mục tiêu BIM (BIM goals) ngay từ đầu lại là một bước cực kỳ quan trọng. Thông thường, chủ sở hữu (owner) là người khởi xướng các mục tiêu này, sau đó cùng phối hợp với nhóm thiết kế và thi công (design-build team) để làm rõ. Nhưng để đạt được mục tiêu, thì chỉ nói là chưa đủ – chúng ta phải xác định rõ các trường hợp sử dụng BIM (BIM Uses).

    Nhóm tui đã tham khảo một tài liệu rất nổi tiếng từ Đại học bang Pennsylvania – The Uses of BIM. Trong đó, họ định nghĩa BIM Use là cách áp dụng BIM trong suốt vòng đời công trình để đạt một hay nhiều mục tiêu cụ thể. Không chỉ định nghĩa, họ còn hệ thống hóa tới 25 trường hợp sử dụng BIM, chia thành năm nhóm lớn: Thu thập, Tạo, Phân tích, Giao tiếp và Hiện thực hóa. Và tất nhiên, trong đó còn có nhiều danh mục phụ tương ứng với từng giai đoạn của dự án.

    Tụi tui bắt đầu phân loại các BIM Uses theo cách mà Penn State gợi ý. Một mặt, có các công cụ tạo lập (authoring tools), như phần mềm để thiết kế mô hình. Một mặt khác là công cụ kiểm toán (auditing tools), dùng để kiểm tra chất lượng, và cả công cụ phân tích (analytic tools), cho các tác vụ như mô phỏng năng lượng hay cấu trúc.

    Nhưng có một điều mà không phải ai mới dùng BIM cũng nhận ra: BIM Use không phải là “việc tạo mô hình”. Nó là cách mà bạn sử dụng mô hình kỹ thuật số để phục vụ cho các mục tiêu. Hay nói cách khác, nó không phải là sản phẩm – mà là phương pháp.

    Trong một buổi họp kỹ thuật, có bạn trong nhóm hỏi: “LOD có được coi là một BIM Use không?”. Câu hỏi rất phổ biến. Nhưng thực tế là LOD (Level of Development) không phải là một BIM Use. Nó chỉ là thước đo chất lượng thông tin cần có trong mô hình để thực hiện một BIM Use nào đó. Ví dụ, nếu bạn muốn phân tích kỹ thuật hệ thống HVAC, mô hình của bạn phải đạt một mức độ chi tiết nhất định – đó là LOD. Vì vậy, xác định BIM Uses sớm sẽ giúp chúng ta phát triển các bảng LOD thông minh, tránh tình trạng phải quay lại mô hình vì thiếu dữ liệu.

    Để hiểu rõ hơn, tui thường chia sẻ ba nhóm BIM Uses phổ biến:

    • Trường hợp sử dụng thiết yếu – như điều kiện hiện có, thiết kế sơ bộ, xem xét thiết kế, điều phối giữa các bộ môn, và lập mô hình ghi lại. Dự án nào cũng gần như không thể bỏ qua những phần này.
    • Trường hợp sử dụng nâng cao – như ước tính chi phí, lập kế hoạch 4D, phân tích địa điểm, chế tạo kỹ thuật số, phân tích kỹ thuật, phân tích bền vững, hay tuân thủ quy chuẩn. Những điều này đòi hỏi chuyên môn cao và công cụ phần mềm phù hợp.
    • Trường hợp sử dụng của chủ sở hữu – như quản lý tài sản, quản lý không gian, hoặc lập kế hoạch ứng phó thiên tai. Những trường hợp này thường phát huy hiệu quả sau khi công trình đã đi vào vận hành.

    Nhìn qua thì có vẻ nhiều lựa chọn quá. Nhưng thực tế là, không phải dự án nào cũng cần tất cả. Mỗi dự án có đặc thù riêng, và điều quan trọng là chọn đúng thứ cần thiết.

    Vậy câu hỏi lớn: Làm sao xác định đúng BIM Uses cho một dự án cụ thể?

    Bắt đầu từ chính những người đưa ra yêu cầu – chủ sở hữu hoặc các bên liên quan. Họ xác định những mục tiêu nào họ muốn đạt được. Sau đó, nhóm dự án mô tả cụ thể dữ liệu cần có, ở giai đoạn nào, và mức độ chi tiết ra sao (LOD). Từ đó, cả nhóm thảo luận: Ai sẽ tạo dữ liệu? Ai sử dụng? Ai vận hành phần mềm mô hình? Và quan trọng – có cần thiết giữ lại BIM Use đó không?

    Tụi tui cũng học được một bài học quan trọng từ chính tài liệu hướng dẫn thực thi BIM của Penn State: “Đừng quá tham vọng. Chọn những BIM Uses nào mà nhóm dự án thực sự có thể làm được.” Và sau một số thử nghiệm, tui thường khuyên các nhóm nên bắt đầu với từ ba đến năm BIM Uses. Nó giúp tập trung, triển khai hiệu quả, và – quan trọng hơn – đánh giá được cái gì mang lại giá trị thực sự.

    Nếu bạn đang chuẩn bị cho một dự án BIM mới, hãy dành thời gian suy nghĩ thật kỹ về các BIM Uses. Bởi đôi khi, chọn đúng ngay từ đầu, lại là thứ quyết định cả hành trình phía sau có suôn sẻ hay không.