Xác định mức độ phát triển (LOD)
- LOD: Chi tiết đến mức nào là đủ?
- Ma Trận Trách Nhiệm: Ai làm gì, mô hình nào chứa gì?
- Cùng xem một ví dụ thực tế!
- Chúng ta sẽ mô hình hóa chi tiết đến đâu? (Ví dụ: bức tường chỉ cần là một khối hình học đơn giản ở giai đoạn sơ bộ, nhưng phải có vật liệu, kích thước cụ thể, thậm chí là chi tiết lớp hoàn thiện ở giai đoạn thi công).
- Mô hình đó sẽ chứa những thông tin gì? (Ví dụ: thông tin về nhà sản xuất, mã sản phẩm, chi phí, v.v.).
Ai chịu trách nhiệm hợp đồng cho đối tượng này?
Đây là cấp độ đầu tiên và cực kỳ quan trọng. Hãy nghĩ về nó như "cha đẻ" của một đối tượng. Ví dụ, nhóm kết cấu sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc định vị và định cỡ các cấu kiện bê tông như tường, dầm, cột. Điều này có nghĩa là chúng ta có thể hoàn toàn tin tưởng vào những gì mô hình hiển thị cho các yếu tố đó.
Một nguyên tắc bất di bất dịch ở đây là: chỉ có MỘT phiên bản chính thức của mỗi đối tượng trong mô hình BIM. Tránh tuyệt đối sự không nhất quán!
Mô hình nào chứa hạng mục đối tượng này?
Đây là cấp độ thứ hai và nó giải quyết vấn đề "đụng hàng" giữa các mô hình. Ví dụ, thiết bị chiếu sáng có thể xuất hiện trong cả mô hình kiến trúc và mô hình điện. Vậy đâu mới là mô hình đáng tin cậy, mô hình chính thức? Ma trận trách nhiệm sẽ chỉ rõ: à, mặc dù nhóm điện chịu trách nhiệm về hệ thống chiếu sáng, nhưng các đối tượng đèn có thể được mô hình hóa và quản lý chính thức trong mô hình kiến trúc. Điều này giúp tránh trùng lặp dữ liệu và đảm bảo mọi người đều biết tìm thông tin ở đâu.
- LOD (Level of Development): Chỉ rõ mức độ phát triển cần đạt được cho từng đối tượng tại cột mốc đó.
- MEA (Model Element Author): Ai là người chịu trách nhiệm tạo ra/duy trì đối tượng đó trong mô hình.
- Notes (Ghi chú): Bất kỳ ghi chú bổ sung nào liên quan.
Một "bí kíp" cực kỳ quan trọng mà bất cứ ai làm dự án, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng và thiết kế, đều nên biết: đó là Mức độ Phát triển (Level of Development - LOD) và Ma trận Trách nhiệm (Responsibility Matrix). Nghe khô khan nhưng chúng ta cần nó, chúng giúp tối ưu hóa thời gian và tập trung nỗ lực vào đúng nơi, đúng chỗ.
LOD: Chi tiết đến mức nào là đủ?
Bạn có bao giờ tự hỏi, một mô hình thiết kế cần phải chi tiết đến mức độ nào? Hay thông tin trong đó nên được thể hiện ra sao? Đó chính là lúc LOD xuất hiện.
LOD không chỉ đơn thuần là "mức độ chi tiết" đâu nhé, mà nó là sự kết hợp hài hòa giữa mức độ chi tiết (level of detail) và mức độ thông tin (level of information). Hãy hình dung thế này: trong mỗi giai đoạn của dự án, với từng đối tượng (ví dụ như một bức tường, một cái cột, hay một chiếc đèn), nhóm dự án sẽ phải ngồi lại và xác định rõ ràng:
Việc này nghe có vẻ tỉ mỉ, nhưng nó giúp mọi người trong dự án đều hiểu rõ kỳ vọng, tránh lãng phí thời gian vào những chi tiết chưa cần thiết và đảm bảo thông tin luôn đầy đủ khi cần.
Ma Trận Trách Nhiệm: Ai làm gì, mô hình nào chứa gì?
Bên cạnh LOD, Ma trận Trách nhiệm cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nó giúp chúng ta trả lời hai câu hỏi lớn:
Cùng xem một ví dụ thực tế!
Để các bạn dễ hình dung, hãy xem một ví dụ về Ma trận LOD từ đặc tả LOD của diễn đàn beam 2019. Bảng này cực kỳ hữu ích và mình thấy nó được áp dụng rất nhiều trong các dự án lớn.
(Hãy tưởng tượng một bảng với các cột mốc dự án như "Phác thảo sơ bộ", "Thiết kế ý tưởng", "Thiết kế kỹ thuật", "Hồ sơ thi công", v.v.)
Mỗi cột mốc sẽ có ba cột con đi kèm:
Bảng này không chỉ liệt kê các cột mốc tiêu chuẩn mà còn cho phép người dùng tùy chỉnh, thêm bớt các cột mốc cụ thể của dự án (ví dụ: cột mốc đánh giá, cột mốc bàn giao sản phẩm thông tin...). Điều này thể hiện sự linh hoạt và khả năng ứng dụng cao của LOD và Ma trận Trách nhiệm.
Kết lại, việc xây dựng một LOD rõ ràng và một Ma trận Trách nhiệm minh bạch không chỉ là một nhiệm vụ "bắt buộc" mà là một khoản đầu tư xứng đáng. Nó giúp cả nhóm dự án làm việc hiệu quả hơn, tránh những hiểu lầm không đáng có, và cuối cùng là mang lại một sản phẩm dự án chất lượng, đúng tiến độ.
Bạn đã từng áp dụng LOD hay Ma trận Trách nhiệm trong dự án của mình chưa? Chia sẻ kinh nghiệm của bạn ở phần bình luận nhé!