Những người liên quan chính trong Bim

/Bài viết

    Khi bắt đầu tìm hiểu về BIM — Mô hình thông tin công trình, tui cũng như nhiều người khác:

    Tui nghĩ BIM chỉ dành cho… ngành của mình.

    Và rồi, khi nói chuyện với đồng nghiệp — tui nhận ra:

    • Một kiến trúc sư thường nghĩ BIM chỉ là việc tạo mô hình 3D.
    • Một nhà thầu thì thấy BIM hữu ích nhất cho việc phối hợp và phân tích.
    • Còn chủ đầu tư lại hứng thú với những bản kết xuất 3D lộng lẫy, dễ hình dung.

    Tui không nói ai đúng, ai sai.
    Những cách hiểu đó phản ánh góc nhìn chân thực của mỗi người về BIM — và đó chính là vấn đề.

    BIM Không Phải Là Của Riêng Ai

    Sự thật là:
    BIM ảnh hưởng và mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.

    Bất kỳ ai làm trong ngành xây dựng — từ kiến trúc sư, kỹ sư, nhà thầu đến quản lý tòa nhà — đều có vai trò riêng trong một quy trình BIM.

    Và để hiểu vì sao, ta cần hiểu vòng đời của BIM.

    Vòng Đời BIM: Một Hành Trình Lặp Lại

    Cũng giống như vòng đời một công trình, BIM có 4 giai đoạn chính:

    1. Lập trình cải tạo BIM (BIM renovation programmation)
    2. Thiết kế BIM (BIM design)
    3. Xây dựng BIM (BIM construction)
    4. BIM cho quản lý & bảo trì (facility management & maintenance)

    Rồi sau đó?
    Công trình đi vào một chu kỳ mới:
    Cải tạo (renovation) hoặc tháo dỡ (deconstruction) — hay trước kia ta gọi đơn giản là phá dỡ.

    Vòng Đời Qua Lăng Kính Chi Phí và Thời Gian

    Tui từng xem một nghiên cứu của Pháp về các tòa nhà công cộng.
    Họ đặt câu hỏi:
    Thời gian và chi phí trong vòng đời công trình được phân bổ như thế nào?

    Kết quả làm tui ngạc nhiên, dù có vẻ… rất hợp lý:

    • Thiết kế và xây dựng — dù là những giai đoạn sôi động nhất — chỉ chiếm khoảng 3-4 năm trong suốt vòng đời 30 năm.
    • Tính theo chi phí?
      Nghiên cứu và thi công chỉ chiếm 1/4 tổng chi phí.

    Hầu như những công trình "đã xong" đều dễ rơi vào "vùng ký ức" của những người đã thiết kế và hoàn thành nó. Tụi mình không quan tâm nó sẽ như thế nào.

    Tại Sao Chủ Sở Hữu Cần BIM?

    Từ đó, tui hiểu vì sao chủ sở hữu — người vận hành công trình trong hàng chục năm —
    cần BIM hơn ai hết.

    Một vài nghiên cứu chỉ ra:
    Nếu áp dụng đúng cách, chủ sở hữu có thể tiết kiệm 10–20% chi phí vận hành.

    Nhưng để đạt được điều đó, ba giai đoạn đầu tiên phải thật chuẩn:

    1. Lập trình BIM (BIM programming) xác định rõ nhu cầu.
    2. Thiết kế BIM (BIM design) không chỉ đẹp mà còn hỗ trợ mô phỏng: năng lượng, bền vững...
    3. Xây dựng đi đúng kế hoạch, nhờ sự phối hợp từ nhà thầu và quản lý cơ sở vật chất.

    Trong Thi Công, Nhà Thầu Không Còn “Chạy Tay Không”

    Tui từng nghĩ nhà thầu chỉ cần "thi công đúng bản vẽ". Nhưng với BIM, họ không còn đơn thuần là người thi công.

    Họ còn là:

    • Người cập nhật mô hình BIM
    • Người nuôi dưỡng thông tin
    • Người bàn giao mô hình hoàn công (as-built)

    Họ dùng BIM để:

    • Phối hợp giữa các bên
    • Lập kế hoạch hợp lý
    • Kiểm soát chi phí

    …nhằm giao đúng tiến độ, đúng ngân sách.

    Mỗi Người Một Vai, Mỗi Giai Đoạn Một Giá Trị

    Cuối cùng, tui nhận ra:

    Ở mỗi giai đoạn của BIM — từ lập trình, thiết kế, thi công đến vận hành —
    ai cũng có vai trò.
    Ai cũng có thể hưởng lợi từ BIM, miễn là biết cách tham gia và chia sẻ.

    BIM không phải là phần mềm. BIM là quy trình hợp tác, nơi mọi người góp phần tạo ra một công trình tốt hơn.

    Hãy thử nhìn lại dự án bạn đang làm — bạn đang ở đâu trong vòng đời BIM? Và bạn có đang nhận đủ giá trị mà BIM có thể mang lại không?